YENİ TCK MD
MADDE 158. - (1) Dolandırıcılık suçunun;
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek
kuruluşlarının, siyasî parti, vakıf veya dernek tüzel
kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,

ESKİ TCK MD
765 sayılı kanunda
buna karşılık gelen bir
hüküm yoktu.

Hileli davranışın gerçekleştirilmesinde belirtilen kurumların
araç olarak kullanılması, suçun işlenmesinde sağladığı kolaylık nedeniyle
nitelikli hal olarak kabul edilmiştir. Bentte sayılan kuruluşların “araç” olarak
kullanılması nitelikli halin gerçekleşmesi için yeterli olup, bunların ayrıca
suçtan zarar görmüş olmalarına gerek yoktur.

ETCK’da nitelikli halin gerçekleşmesi, yalnızca “kamu kurum
ve kuruluşları”nın araç olarak kullanılmasını gerektirmekte iken; YTCK, bunun
yanında ayrıca “kamu meslek kuruluşları” ile “siyasal parti, vakıf ve dernek
tüzel kişiliklerinin” araç olarak kullanılmasını da nitelikli hal kapsamına
almıştır.

Hangi kurum veya kuruluşların “kamusal” nitelik taşıdığı, o
kurumun statüsünü düzenleyen mevzuata göre belirlenir.Her ne kadar bentte
“kamu meslek kuruluşları”ndan söz edilmekte ise de, bununla anlatılmak
istenen “kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları”dır. Bu anlamda kamu
meslek kuruluşu, eczacılar odası, tabip odası, baro, gibi “belli bir mesleğe
mensup olanların ortak gereksinimlerini karşılamak, mesleki faaliyetlerini
kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlerine uygun olarak gelişmesini
sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile halk ile olan ilişkilerinde
dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak
maksadı ile kanunla kurulan kamu tüzel kişilikleridir” (Any. m. 135). Nitelikli
halin uygulanması bakımından söz konusu tüzel kişiliğin yerel veya üst
örgütlerinin suçta araç olarak kullanılmış olması önem taşımaz.